Wordt Jezus het voorbeeld voor gekwetste moslims?

Dit artikel verscheen 9 november in het Nederlands Dagblad.

Cees Rentier.

Yassin Elforkani, imam van de Blauwe Moskee in Amsterdam, stelde naar aanleiding van de gebeurtenissen in Frankrijk voor om belediging van de profeet Mohammed wettelijk strafbaar te stellen. Een petitie met die strekking werd inmiddels door meer dan 100.000 moslims ondertekend. In zijn preek van vorige week vrijdag bracht hij volgens het Parool de vraag naar voren waarom antisemitisme wel wordt tegengegaan, maar islamofobie onder de vrijheid van meningsuiting valt.

Vooropgesteld dat Elforkani vooral voor eigen parochie preekte, kun je zijn pleidooi positief opvatten: ‘In plaats van het recht in eigen hand nemen, moeten we als moslims naar de rechter stappen wanneer we ons beledigd voelen’. Zo hoort het te gaan in een rechtsstaat en ook nu al is er de mogelijkheid om dat te doen wanneer groepen zich beledigd voelen. Daar is dus helemaal geen wetswijziging voor nodig. Het lijkt me legitiem om af en toe in de politiek de vraag aan de orde te stellen of er nieuwe spelregels moeten komen voor het vrije woord. Actueel lijkt het me in Nederland niet. Het klimaat is hier milder dan in Frankrijk waar al eeuwen lang veel meer aversie is tegenover religieuze groeperingen dan in Nederland. We kunnen ons niet voorstellen dat de overheid hier na een aanslag spotprenten gaat afbeelden op of in overheidsgebouwen. Bij dat relatief milde klimaat hoort ook dat je als minderheid erg terughoudend moet zijn om de ander met behulp van de macht van de overheid de mond te willen snoeren. Dat werkt in ons land averechts en leidt juist tot meer polarisatie.

Een vergelijking met de joodse gemeenschap wordt door moslims onderling vaak gemaakt, maar ligt in Nederland terecht heel gevoelig. Naar buiten toe zet Elforkani zich met zo’n koppeling meteen buitenspel. Veel moslims willen graag gelijke behandeling als christenen wanneer het gaat om bijvoorbeeld de oproep tot gebed of eigen onderwijs. Waarom dan ook niet op dit punt? Toen de eerste Marokkaanse en Turkse gastarbeiders hier kwamen, liepen er rechtszaken omdat Gerard Reve Jezus vergeleken had met een geile ezel met wie hij op zijn bovenkamer seks wilde hebben. Mijn vraag aan moslims die zeggen dat het hen gaat om de eer van de profeten, is waarom er dan de laatste 50 jaar weinig tot geen protest was van moslimzijde wanneer Jezus het weer eens moest ontgelden. Moslims stellen immers dat zij Jezus eren als profeet. Of gaat het toch meer om de eer van de moslimgemeenschap of om respect voor de islam? Geweld moet nooit beloond worden met het verzetten van bakens, want dan lokken we nieuw geweld uit bij een volgend incident en zal de omschrijving van belediging steeds ruimer worden.

Wat dat laatste betreft moeten we nuchter zijn. In de meeste landen met een moslimmeerderheid is er weinig tot geen leefruimte voor moslims om christen te worden en hun christelijk geloof openlijk vorm te geven. Academici hebben er nauwelijks ruimte om de islamitische tradities en leerstellingen kritisch te bevragen. Het geweld tegen hen is eeuwenoud en wordt vanuit de traditie gemotiveerd met het argument dat zij met hun opvattingen de islam in diskrediet zouden brengen. Er zijn moslims in Nederland die zonder zich daarvoor te schamen tegen mij zeggen dat ze zich ervoor inzetten dat dat in Europa net zo wordt. Ze worden daarbij aangemoedigd door een aantal regeringsleiders van landen met een islamitische overheid die zelf geen kans onbenut laten om andersdenkenden te beledigen.

Het komt ook hier in Nederland kennelijk regelmatig voor dat spotprenten bekeken en besproken worden in het onderwijs. Het zou me niet verbazen dat dat steeds problematischer wordt. Ik heb de indruk dat de verering van Mohammed door moslims de laatste decennia toeneemt. Altijd al is er een groot verschil geweest tussen de kritische manier waarop in de Bijbel leven van Abraham, Mozes en David beschrijft en de manier waarop moslims Mohammed vereren. Oude islamitische geschriften die nog wat kritisch zijn, worden nu meer en meer afgewezen door moslims. Mohammed wordt vereerd als perfect en zondeloos mens en begint steeds meer op Jezus te lijken. Als het ideaal van hun profeet onder moslims in die richting verschuift, dan hoop ik dat moslims zich ook steeds meer door Jezus laten inspireren in hun houding tegenover mensen die hen beledigen.

Cees Rentier, predikant-directeur stichting Evangelie & Moslims