Muziek als taal voor het geloof. Liederen die het hart raken
Voor moslims is de aanbiddingsmuziek in christelijke samenkomsten vaak een krachtiger middel voor het evangelie dan de preek. In de Arabische samenkomsten merken we steeds weer dat moslims juist door de liederen geraakt worden. Woorden die onze medewerker Samer Younan sprak op onze bruggenbouwersavond over muziek als taal voor geloof.
(dit artikel verscheen in ons blad Oriëntatie 132, september 2018)
Op deze pagina van onze website is een groeiend aantal audio-presentaties te vinden van Arabische christelijke liederen, via. Het zijn presentaties waarin het gezongen lied en de tekst (ook fonetisch) zijn samengevoegd, samen met een vertaling. Ze zijn goed bruikbaar voor het samen zingen (en leren) van deze liederen, ook als de liederen nog niet bekend zijn of als er geen muzikale begeleiding is. De liederen zijn afkomstig uit de bundel met meer dan 200 Arabische liederen die via onze webwinkel te koop is.
‘Ook bij de straatevangelisatie die steeds voorafgaat aan onze Turkse samenkomsten, merken we dat moslims op straat blijven staan luisteren naar liederen in hun taal’, vulde een andere collega aan. Nederlandse christenen hebben er niet altijd oog voor hoe belangrijk de muziekcultuur is voor de beleving en communicatie van het evangelie voor moslims en christenen uit andere culturen. Terwijl juist de afgelopen jaren talloze kerken actief betrokken zijn geraakt bij kerkdiensten met en voor vluchtelingen. Ook zijn er op steeds meer plaatsen interculturele kerken ontstaan. Om hierover toerusting te geven nodigden we op de bruggenbouwersavond in mei Arie Maasland uit, die veel ervaring heeft met interculturele worship. In dit artikel een weergave van zijn boodschap over het waarom en hoe van christelijke liederen in de taal en cultuur van moslimmigranten.
Wie is Arie Maasland?
Arie was de afgelopen tien jaren voorganger ICF Apeldoorn, een interculturele gemeente. Arie is ook muzikant en tekstschrijver/dichter/neerlandicus, o.a. betrokken bij de Nieuwe Psalmberijming. Hij werkt ook mee aan het project Songs2Serve, voor ondersteuning van interculturele worship.Waarom niet-westerse liederen zingen in de gemeente?
Het is goed om God te prijzen via muziek. Het vergroot Gods lof, het bouwt het geloofsleven op en het kan missionair wervend zijn. God prijzen via muziek is een essentieel onderdeel van het christelijk geloof. Maar maakt het uit of iedereen Nederlandse psalmen of Opwekkingsliederen zingt, of dat we liederen zingen in anderen talen?
Het is belangrijk om te beseffen dat onze stijl van aanbidding een uitingsvorm van cultuur is. Muziek uit het Midden-Oosten heeft bijvoorbeeld vaak een melancholiek ondertoon. In de moskee worden geen liederen gezongen. Juist daardoor spreekt het samen zingen in de kerk moslims vaak aan. Ook zij hebben een muzikale honger. Voor de meeste mensen raken liederen in hun hartstaal hen het diepst. Dit geldt niet alleen voor de tekst, maar ook voor de muziekstijl. God aanbidden in de taal van migranten brengt God dichterbij voor hen. Het laat zien, of beter gezegd horen, dat Hij niet alleen iemand voor westerlingen is, maar voor iedereen. Hij komt naar hen toe.
Behalve deze missionaire argumenten is het belangrijkste misschien wel dat meertalig aanbidden de lof van God vergroot. Hoe meer veelkleurigheid en variatie, hoe meer er van God zichtbaar wordt: Samen met alle heiligen wordt de veelkleurige wijsheid van God zichtbaar gemaakt (Efeze 3:10,18).
Hoe kun je in de kerkdienst liederen zingen in andere talen?
Globaal bezien zijn er twee mogelijkheden:
a. Export van ‘onze’ liederen: westerse teksten die (met behoud van melodie) vertaald zijn naar oosterse talen. Dit is wat veelal gebeurt. Ook als we in onze samenkomsten liederen zingen in het Arabisch of Farsi, zijn dat meestal vertaalde westerse liederen waarvan de melodie ook bekend is voor Nederlandse christenen. Dat hoeft geen probleem te zijn. Waar we wel voor willen uitkijken is dat we daarmee de suggestie wekken dat het christelijk geloof een westers geloof is, of dat de westerse (aanbiddings)cultuur ‘beter’ is.
b. Import van ‘hun’ liederen: oosterse teksten die (met behoud van melodie) vertaald zijn naar westerse talen. In o.a. het Arabisch, Turks, Farsi, Somalisch en Marokkaans-Arabisch zijn eigen liederen gemaakt door christenen uit die culturen, passend bij hun geloofsbeleving en culturele taal. Melodielijnen en instrumenten zijn vaak anders dan in westerse liederen. Emotie en verstand, uitbundigheid en verstilling hebben een verschillende rol in aanbidding in verschillende migrantenculturen.
Het vraagt wat extra moeite van Nederlandse christenen om deze liederen te leren kennen, maar het heeft voor de aanwezige migranten uit deze landen de grote meerwaarde dat hun (geloofs)cultuur waardering krijgt. Sommige van deze liederen zijn vertaald naar het Nederlands of Engels, zodat westerse christenen verrijkt kunnen worden met de muziek én de betekenis van deze liederen, en zodat er in een geest van eenheid gezongen kan worden. Voor migranten, moslims én christenen, blijkt dit heel betekenisvol te zijn. Ze kunnen hun hart leggen in de liederen. Gasten voelen zich minder ‘te gast’, maar gerespecteerde deelnemers aan de kerkdienst. Bezoekers zijn blij verrast en worden nieuwsgierig om te ontdekken, waarom een Nederlandse kerk zoveel moeite voor hen wil doen.
Nederlandse christenen die bijvoorbeeld lid zijn van Arabisch-Nederlandse gemeenten getuigen ervan hoe ook hun eigen geloof verrijkt wordt door het zingen van (vertaalde) Arabische liederen, omdat die liederen hun eigen spiritualiteit hebben: vaak dichtbij de Bijbeltekst, en met een sterke persoonlijke beleving.
