Drieluik over 40 jaar Evangelie & Moslims.
Deel III: Christenen van moslimachtergrond in ons midden

In een serie van drie artikelen kijken we naar de veranderingen in de afgelopen 40 jaar. In het eerste artikel keken we naar de veranderde houding tegenover moslims in de samenleving. In het vorige nummer gingen we in op de houding tegenover moslims in de kerk en de visie voor missionair werk onder christenen. In dit nummer gaat het over de plaats die christenen van moslimachtergrond in ons midden hebben ingenomen.

Bij de oprichting van Evangelie & Moslims in 1978 waren er maar enkele christenen in Nederland met een moslimachtergrond, vandaag gaat het om duizenden. Ze hebben hun plek in ons midden gevonden en dienen in onze kerken als evangelisten, ouderlingen, diakenen en zelfs een enkele als predikant. De kerk verkleurt langzamerhand en dat is een positief getuigenis in de samenleving.

Aberrien

In de beginjaren werden christenen van moslimachtergrond vaak ‘ex-moslims’ genoemd, maar die naam heeft een negatieve uitstraling omdat het alleen iets zegt over wat mensen niet meer zijn. In de Engelstalige literatuur worden ze vaak MBB’s genoemd, Muslim Background Believers, of ook wel BMB’s, Believers of Muslim Background. De uitdrukking ‘believer/gelovige’, is dan bedoeld in de zin van het Nieuwe Testament: Iemand die zich met heel zijn hart heeft overgegeven aan Jezus Christus als Redder en Heer. Arabische christenen noemen hen ook wel ‘aberrien’. Dat betekent ‘degenen die zijn overgestoken’. Daarbij wordt gedacht aan het beeld van de overtocht door de Rode zee of de Jordaan die het volk Israël maakte, dat in de Hebreeënbrief als voorafschaduwing wordt gezien van de geestelijke weg van de gelovige.

Aan de samenkomsten voor ‘ex-moslims’ werd in het begin nog niet zoveel aandacht gegeven. Dat lag bij velen nog erg gevoelig. Vandaag staan de samenkomsten gewoon op het internet en worden moslims op straat uitgenodigd naar zo’n samenkomst toe te komen. Anders dan 40 jaar geleden zijn moslims er meer aan gewend geraakt dat er uit hun midden meerderen zijn die christen zijn geworden. MBB’s treden vrijmoediger met hun geloof naar buiten dan vroeger.

Het overgrote deel van de christenen van moslimachtergrond is lid van een ‘gewone’ christelijke gemeente in de plaats waar ze wonen. Het aantal Marokkaanse en Turkse gelovigen is nog steeds heel gering en ze wonen verspreid over ons land, waardoor er tot dusverre nog geen eigen kerken zijn ontstaan. Daarnaast is een aantal bekeerlingen getrouwd met een autochtone christen en zijn er vaak meerdere redenen waarom men op de langere termijn niet alleen met mensen van dezelfde achtergrond wil blijven samenkomen. Geen ander land in Europa heeft zoveel christelijke gemeenten per vierkante kilometer als Nederland die actief zijn met missionair werk en bekeerlingen van harte welkom heten. MBB’s hebben dus de keus uit veel gemeenten waarmee ze kunnen meeleven.

Kerken voor MBB’s

Een groot deel van de MBB’s bestaat uit Iraniërs die in de jaren negentig naar Nederland vluchtten en hier werden gedoopt. Hieruit zijn enkele Iraanse kerken ontstaan. Bij de tweede generatie in deze gemeenten zien we de behoefte ontstaan aan meer samenwerking of integratie met Nederlandse kerken. Vanwege de toenemende openheid onder migranten met een moslimachtergrond, is het goed voor te stellen dat de komende jaren het aantal kerken groeit dat specifiek gericht is op een bepaalde migrantengroep met moslimachtergrond. In steden en regio’s waar veel moslimmigranten wonen is het belangrijk dat er zulke samenkomsten en kerken zijn. Vooral in het begin van de geloofsontwikkeling spelen ze een grote rol bij MBB’s. Met het oog op de toekomst is het belangrijk dat de bestaande kerken goed met deze initiatieven verbonden zijn.

Hoe meer begrip er is voor de bekeringsweg van een moslim die christen wordt, hoe meer hij of zij zich thuis zal voelen in een christelijke gemeente. In kerken waar de traditie en kerkcultuur een grote rol spelen zien we dan ook minder MBB’s, dan in gemeenten waar meer aandacht is voor persoonlijk geloof en een omkeer tot God. In de kleinere afgescheiden kerken en evangelische gemeenten is dat laatste meer het geval dan in traditionele PKN-gemeenten. Toch hebben ook daar MBB’s een thuis gevonden. De getuigenissen van MBB’s die een grote omkeer in hun leven hebben meegemaakt, hun blijdschap toen ze Jezus leerden kennen en hun dankbaarheid voor de vergeving door het kruis van Christus, hebben een positieve invloed gehad op de Nederlandse kerken. Misschien heeft het sommige gemeenten en gemeenteleden ervoor behoed om meegesleurd te worden door de golf van secularisatie die de afgelopen 40 jaar door de kerk is gerold.

Groeiend begrip

Ondanks dat we na 40 jaar veel meer gewend zijn geraakt aan MBB’s in ons midden, voelen veel MBB’s zich vaak nog steeds niet helemaal begrepen in hun kerkelijke gemeente. De grote groep Iraniërs die in de jaren 90 naar Nederland kwam, stond in veel opzichten minder ver van ons dan de Marokkaanse en Turkse migranten en de asielzoekers die na hen kwamen. Onder die groepen zijn veel mensen die te maken hebben gehad met geweld, verslaving, misbruik of occulte praktijken in de familie, met spanningen vanwege de bekering of met traumatische oorlogs- of vluchtervaringen. Nieuw is dat niet, want altijd in de geschiedenis van de kerk had de kerk daarmee te maken als ze haar missionaire taak op zich nam en in woorden en daden Jezus verkondigde. Veel gemeenteleden hebben er echter zelf geen enkele ervaring mee. Dan is het niet eenvoudig om naast iemand te staan en hem of haar te bemoedigen om Jezus te volgen. Gelukkig groeit het aantal gemeenteleden dat hierin de afgelopen jaren veel heeft geleerd en zijn er ook steeds meer MBB’s die anderen kunnen helpen. Evangelie & Moslims ondersteunt hen daarin actief.

Vrijwel wekelijks wordt Evangelie & Moslims gevraagd om cijfers over het aantal bekeerlingen vanuit moslimachtergrond in ons land. We proberen weg te blijven van het noemen van aantallen. In de hemel is er blijdschap over elk mens dat tot omkeer komt. Concrete broeders en zusters vragen onze aandacht, veel meer dan statistische vergelijkingen. Alleen God kent het geloof in de harten van mensen. In plaats van steeds weer te tellen, moeten we samen met christen van moslimachtergrond elkaar steeds weer bemoedigen om te volharden in het geloof. Dat is immers voor niemand vanzelfsprekend.

Cees Rentier