Spring naar content

Aandacht voor het trauma van Afghanen in ons midden

Publicatiedatum: 1 december 2021

De crisis in Afghanistan betekent een opeenstapeling van trauma’s voor de Afghanen in ons midden. In een paar plaatsen worden nieuwe vluchtelingen opgevangen, maar er leven nu al zo’n 50.000 Afghanen in ons land en op veel plekken hebben kerken contact met hen. Een groeiend aantal is christen geworden. Hoe kun je juist in een tijd van crisis goed aandacht geven aan Afghaanse naasten? De christelijke gemeenschap Huis van Vrede (Utrecht) zoekt daarin een weg. 

Smeken en danken

Voorganger Henk Bouma vertelt: “Op de zondagochtend dat Kaboel viel, hadden we onze viering maar zaten de Afghanen onder ons tegelijk de tijdlijn van het nieuws te volgen. Toen de crisis tot een climax kwam hebben we in een gebedsdienst samen de pijn en onzekerheid bij God neergelegd. Het voelde als heel belangrijk om dat samen te kunnen doen en daarmee hen het besef te geven dat ze er in hun pijn niet alleen voor staan. Door de gebedsdienst waren we intensief bezig onze klachten en smeekbedes bij God te brengen. De week daarna stond Thanksgiving gepland. We hadden het gevoel dat het op dat moment juist goed was om ook te kunnen feesten. Juist om elkaar te helpen om niet vast te gaan zitten in de ellende maar om samen onze aandacht te richten op de goede dingen, waar we dankbaar voor kunnen zijn.”

Henks vrouw Elmarie vult aan: “Het weekend na de inval in Kaboel hadden we al gepland om Thanksgiving te vieren in onze moestuin, speciaal voor de mensen die bij ons naaiatelier betrokken zijn – vooral Afghaanse mensen maar ook Iraniërs. Juist dankbaarheid helpt tegen depressiviteit en angst en onvrede. We maakten er een echt feest van: mensen die hun eigen traditionele kleding droegen,  de tuin aangekleed met mooie tapijten en kussens, en samen lekker eten koken. Thanksgiving is een mooie traditie om te leren je geen zorgen te maken voor de dag van morgen.”

Trauma

Na de val van Kaboel was in de vergadering van het leiderschapsteam van Huis van Vrede gemeentelid Anne Don aanwezig om haar expertise te delen over trauma. En verschillende Afghaanse leden konden bij die gelegenheid ervan getuigen hoe juist de geloofsgemeenschap hen had geholpen om staande te blijven.

Anne vertelt: “Asielmigranten uit Afghanistan dragen vaker wel dan niet trauma’s met zich mee. Dat heeft te maken met ervaringen in hun thuisland – het verlies van dierbaren, de jarenlange angst voor mensen die aan je deur kunnen komen. Onderweg tussen Afghanistan en Nederland is er vaak ook veel ingrijpends gebeurd, zeker voor vrouwen. Maar het ergste van alles is vaak dat ze door de asielprocedure jarenlang in onzekerheid moeten leven in Nederland. Al die tijd zijn ze bang dat ze kunnen worden teruggestuurd. Wat er nu dan in hun thuisland gebeurde, de machtsovername door de Taliban, kan allerlei wonden opnieuw openleggen, vooral als iemand bijvoorbeeld nog een broer of zus heeft in Kabul, en in onzekerheid leeft hoe het met hen gaat.”

Veiligheid bieden

“Het eerste wat deze mensen met trauma’s nodig hebben is een veilige omgeving. We moeten niet onderschatten hoeveel het betekent voor mensen die opgesloten zitten in uitzichtloosheid, als ze mensen om zich heen vinden die veiligheid kunnen bieden. Al is het maar de wetenschap dat je elke woensdagavond een plek hebt waar je mee mag eten. Of dat je een plek hebt waar je de komende paar maanden een bed hebt staan, zodat je je om die basisbehoefte geen zorgen hoeft te maken. Als kerken kunnen we dat beetje veiligheid bieden, als we leren om meer als een gemeenschap te gaan functioneren, zoals we als kerk bedoeld zijn. Voor getraumatiseerde mensen kan er dan psychische ruimte komen om aandacht te geven aan de pijn die ze met zich meedragen. De schade die ze hebben opgedaan is relationeel, en het herstel zal ook relationeel zijn. Wie door anderen is verwond, moet stap voor stap het vertrouwen leren van andere mensen. Dat kan bijvoorbeeld door samen nieuwe mooie ervaringen op te doen, nieuwe herinneringen op te bouwen. En door mensen de ruimte te geven om hun verhalen te vertellen op het moment dat zij daar klaar voor zijn en niet te gaan vragen naar hun vluchtachtergrond.”

“Getraumatiseerde vluchtelingen hebben specialistische hulp nodig, maar de veiligheid die we als christelijke gemeenschap kunnen bieden is zeker zo belangrijk. Een uur traumatherapie per twee weken heeft weinig zin als er niet in alle andere uren een veilige basis is waar iemand op adem kan komen. Het zou zo goed zijn als er in meer kerken enig begrip, kennis en tools komen om als gemeente een ‘familie’ te kunnen zijn voor vluchtelingen met een traumaverhaal.”

Leven onder invloed

Henk vult aan: “Als gevolg van stress hebben deze mensen soms geen regie over hun leven, geen focus, of juist een hang naar verslaving. Door fysieke stress lukt het ze bijvoorbeeld niet om een taal te leren. Als je met dingen gaat gooien of je raar gaat gedragen, dan helpt het als iemand zegt: ‘je bent niet gek, dit is wat trauma doet, en er zijn mensen die je kunnen helpen’. De gemakkelijkste oplossing is om door alcohol en wiet te ontsnappen aan je pijn. Maar ik zeg tegen deze jonge leiders van de Afghaanse kerk: ‘blijf niet op de bank zitten. jullie zijn de toekomst van Afghanistan! Je moet leren leven onder invloed van de Geest, niet onder invloed van verdovende middelen’.”

Thanksgiving HvVrede Afghanen 3
Scroll naar boven